Natuurmonument De Beer

Recensies van het boek

— Frans Beekman in het tijdschrift van de Heijmans en Thijsse Stichting (zie bij 'Boekbespreking')
— Frans Saris; tijdschrift LIMOSA
— Rob Biersma; Straatgras

Interviews naar aanleiding van het boek

 

— Vroege Vogels 14 oktober 2007

 

— Radio Rijnmond 22 oktober 2007

 

Een korte beschrijving van de inhoud van het boek

 

1 Een vogeleiland

De ontwikkeling van Rotterdam als havenstad vanaf 1400. De problemen met de bereikbaarheid van Rotterdam en de pogingen om de bereikbaarheid te verbeteren. Voorstellen, onder andere van Cruquius, voor de doorsnijding van 'Den Hoeck van Holland'. Thorbecke en de Staatscommissie in de 19de eeuw. Het plan van Caland. Het graven van de Nieuwe Waterweg en het ontstaan van De Beer in de vorm waarin het beroemd is geworden. Verpachting van De Beer. Het ontstaan van een vogelgebied. Vroege bezoekers. De oprichting van de Stichting Natuurmonument De Beer in 1935. De bijzondere natuurwaarde van De Beer. Opzichters Siem de Jager en Willem Pols.

2 Oorlog, voedsel, herstel

De bouw van militaire versterkingen op De Beer vóór de Tweede Wereldoorlog. Oorlogshandelingen op en in de nabijheid van De Beer bij de Duitse inval in 1940. De aanleg van omvangrijke kustverdedigingwerken door de Duitsers als onderdeel van de Atlantikwall. De plannen tot inpoldering van het Rietgors en het verzet van het bestuur van de Stichting Natuurmonument De Beer. De inpoldering gaat toch door. De schade aan De Beer in de oorlog. Onderzoek naar de gang van zaken tijdens de oorlog. Aftreden van de voorzitter van het bestuur, Van beek. Het herstel van De Beer en de Rotterdamse haven. De afdamming van de Brielse Maas. Opnieuw de legering van Nederlandse militairen op De Beer.

3 Eerst welvaart

Eerste plannen voor de uitbreiding van de Rotterdamse haven. Het Botlekplan als begin van de uitbreiding naar het westen. De Suezcrisis en de aanleg van oliepijpleidingen van Rotterdam naar Duitsland. De eerste plannen voor de 4de Petroleumhaven op Rozenburg. De reactie van de Contact-Commissie voor Natuur-en Landschapsbescherming en van het bestuur van de Stichting Natuurmonument De Beer. De presentatie van het plan Europoort in 1957. De vele nota's over de ontwikkeling van het westen van het land en als belangrijkste onderdeel daarvan, de Rotterdamse haven. De plannen voor een hoogoven- en staalbedrijf op de plaats van De Beer. De berichtgeving over de plannen in de pers. De aanpak van het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam en van het Gemeentelijk Havenbedrijf. De rol van de nationale overheid. De Staalstudiestichting. De blauwdruk voor de ondergang van De Beer.

4 Mensen en dode dieren

Bezoek aan De Beer vanaf het begin van de twintigste eeuw. Recreatie op De Beer in de jaren vijftig. Toenemende recreatiedruk. Aanpassingen door het ontstaan van Europoort. De Beer als object voor foto's, films en dergelijke. De opzichters van De Beer door de jaren heen: Siem de Jager, Van Doorn, Wabe Korfmaker. Opzichter van het Jachtgezelschap Scheurpolder Willem Pols. Leden van het bestuur van de Stichting Natuurmonument De Beer, met speciale aandacht voor de voorzitters. De wetenschappelijk assistent Van der Kloet. De rentmeesters van De Beer. Het verschijnsel 'ongedierte'. De bestrijding van de konijnen en de meeuwen. De Telodrinaffaire en de decimering in het aantal grote sterns (en andere vogels).

5 Ten volle gerechtvaardigd

Het begin van de werkzaamheden aan Europoort in 1958. Het overleg van de Stichting Natuurmonument De Beer met de gemeente Rotterdam. De opstelling van het bestuur van de Stichting Natuurmonument De Beer. De aanleg van de 4de Petroleumhaven en het verdwijnen van het eerste gedeelte van De Beer. De problemen met de aanleg van de staalfabriek, de commissie Van Berkum. De uitbreidingsdrang van de gemeente Rotterdam. Het plan voor de Maasvlakte en het gevaar voor Voorne. Uitingen van de gemeente Rotterdam en het Gemeentelijk Havenbedrijf. Het plan voor de aanleg van het Beerkanaal en het totale verlies van De Beer.

6 De betekenis van De Beer

De natuurhistorische betekenis van De Beer vanaf het begin van de 20ste eeuw. Beschrijving van de plantengroei. De grote stern, het visdiefje, de meeuwen, de morinelplevier, de lachstern. De bijzondere betekenis van De Beer als ecosysteem in noordwest Europa. Waarnemingen van opzichters en bezoekers. Over het beheer en de bezoekers. Een uitgebreide beschrijving van De Beer medio jaren vijftig aan de hand van een virtuele wandeling.

7 De prijs van vooruitgang

De verdere lotgevallen van de Stichting Natuurmonument De Beer als natuurbeheerorganisatie tot de opheffing in 1974. De ontwikkeling van de grote stern in Nederland. De Beer als kantelpunt in het denken over het belang van natuur in Nederland. De welvaart en het gebrek aan welzijn. Ernstige milieuverontreiniging in het Rijnmondgebied.

Geraadpleegde bronnen
Geraadpleegde archieven
Namenregister
Zakenregister

 

De uitgave van het boek werd mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van Elise Mathilde Fonds, Gemeentearchief Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam N.V., Koninklijke Boskalis Westminster N.V., Stichting Bevordering van Volkskracht, Stichting Europoort Botlek Belangen, Stichting Vogelreizen, Vogelbescherming Nederland en Fortis Vastgoed Ontwikkeling N.V.