Het begin van de Nederlandse olie
De Nederlandse oliegeschiedenis begon in 1882 op Borneo in het voormalig Nederlandsch-Indië toen olie werd gevonden bij Kutai. De Delische tabaksplanter A.J. Zijlker kreeg in 1883 toestemming van de sultan van Langkat om op Noord-Sumatra olieproefboringen te doen. In 1885 vond op Sumatra het eerste wetenschappelijke onderzoek naar de aanwezigheid van olie plaats. In 1890 volgde de oprichting van de Koninklijke Maatschappij tot Exploitatie van Petroleumbronnen In Nederlandsch-Indië. In 1892 nam de maatschappij haar eerste olieput op de grens van Langkat en Atjeh in bedrijf. De oliebronnen in Langkat waren echter in 1897 uitgeput. Kort daarop vond de maatschappij rijke olievoorraden in Perlak in het roerige Atjeh. Hierdoor kreeg de verdere bezetting van Atjeh hoge prioriteit. In Indië waren op dat moment zestien Nederlandse petroleummaatschappijen actief, acht op Java, zeven op Sumatra en een op Borneo. Het ging vervolgens nog beter met de oprichting van de NV Bataafsche Oliemaatschappij, kortweg BPM, in 1907. Deze BPM was een samenwerkingsverband van het Engelse bedrijf Shell Transport and Trading Company Ltd en de al genoemde Nederlandse NV Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot Exploitatie van de Petroleumbronnen in Nederlandsch Indië. De BPM kreeg in 1933 het alleenrecht voor de opsporing van olie en gas in Nederland.
Het idee dat er in de Nederlandse bodem olie zou voorkomen, werd lange tijd voor absurd gehouden. Steenkool en zout, dat zat erin, maar olie? Totdat in 1942 en 1943 op de grens van Coevorden en Schoonebeek olie werd aangetroffen. In de oorlog kwam het niet tot exploitatie, naar verluid door vertragingstactieken van de Nederlandse uitvoeders. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) volgde na de oorlog de BPM op als exploitant van de oliewinning in Schoonebeek. De NAM is een combinatie van Shell en Esso die allebei een aandeel hebben van 50%. In 1948 kreeg de NAM het alleenrecht op olie- en gasboringen in de buurt rond Schoonebeek. Het olieveld aldaar heeft een oppervlak van 18 bij 3 kilometer. Het is daarmee het grootste olieveld op het vasteland van West-Europa. Het transport van de stroperige olie was echter een probleem. De eerste olie ging met tankauto's naar het 12 kilometers verderop gelegen station Coevorden. Vandaar ging de olie per spoor naar de Shell-raffinaderij in Pernis. Het gedoe met vrachtwagens werd door de oplopende productie steeds problematischer. Daarom werd al snel besloten om een goederenspoorlijn van Nieuw-Amsterdam naar Schoonebeek aan te leggen. De officiële opening van de lijn was op 20 december 1946. Vanaf die dag reden er met grote regelmaat olietreinen heen en weer tussen Schoonebeek en Pernis. In 1949 bedroeg de winning in Nederland zo'n 600.000 ton; de wereldproductie lag toen overigens al op 486.600.000 ton.
Olie- en gasvoorkomens in Nederland. Groen duidt op gas en rood op olie. Een grote ster betekent een gasvondst in 2005.